84% van werknemers heeft weinig geloof in het verandervermogen van hun eigen organisatie.

Uit het Nationaal Onderzoek Verandervermogen 2022 blijkt dat slechts 16% van de Nederlandse werknemers ervan overtuigd is dat hun organisatie effectief kan omgaan met verandering. Door inzicht te krijgen in de drivers daarvan, kun je dat sterk verbeteren. 

Uit het Nationaal Onderzoek Verandervermogen 2022 blijkt dat medewerkers (N=1900) weinig tot geen vertrouwen hebben in het feit dat hun organisatie in staat is noodzakelijke veranderingen succesvol door te voeren. Het gemeten verandervermogen, uitgedrukt in de Net Change Factor©, komt sectorbreed uit op +4 op een schaal van -100 tot +100. Dit is een zorgwekkende constatering, juist in een tijd waarin de dynamiek in de samenleving groot is en veranderingen noodzakelijk zijn om als organisatie relevant te blijven. Het Nationaal Onderzoek Verandervermogen is uitgevoerd door RenM|Matrix in opdracht van Business Fitscan, dat zich heeft toegelegd op het meten en adviseren over het verandervermogen van organisaties.

Een kleine verbetering: nog steeds een groot risico
Hoewel het gemeten verandervermogen in 2022 (+4) een vooruitgang betekent ten opzichte van de score in 2016 (-7), moeten we vaststellen dat het risico dat veranderingen niet effectief worden doorgevoerd groot blijft.

Medewerkers kennen de koers niet goed
Het lage verandervermogen wordt met name veroorzaakt door onduidelijkheid bij de medewerkers over de koers van de organisatie. Zo blijkt dat ongeveer 50% deze kent en dus 50% niet. Daarnaast geeft een groot deel aan dat er onvoldoende draagvlak is. Mede daardoor wordt er weinig urgentie gevoeld om te veranderen. Slechts een vijfde ziet de absolute noodzaak om te veranderen.

De kracht van de medewerkers niet gebruikt
Bijna de helft (45%) van de medewerkers ervaart niet dat hun kennis en ervaring goed wordt gebruikt door de organisatie. Voor 40% geldt dat ze niet eens weten hoe ze kunnen bijdragen aan veranderingen. Een zelfde aandeel is van mening, dat leidinggevenden hen niet echt stimuleert en helpt bij veranderingen. En ten slotte geeft 55 procent aan belemmeringen tegen te komen die effectief veranderen in de weg staan. Het helpt als leidinggevenden medewerkers meer stimuleren en helpen en dat de organisatie meer open staan voor initiatieven.

Veel leidinggevenden vinden de koers van de organisatie niet sterk
Leidinggevenden (top- en middenmanagement) vinden dat de organisatie er beter voorstaat dan niet leidinggevenden. Zo blijkt het verandervermogen in de ogen van de leidinggevenden met +12 gunstiger dan bij de niet-leidinggevenden (0). Dit verschil is vooral te verklaren uit het feit dat leidinggevenden meer veranderruimte ervaren en grotere betrokkenheid tonen.
Opvallend is dat een groot deel (bijna 40%) van de leidinggevenden de koers van de eigen organisatie niet sterk vindt. Terwijl zij degenen zijn die de organisatie leiden en op koers moeten houden.

Bouw het hoogst en Overheid het laagst
Binnen het Nationaal Onderzoek Verandervermogen 2022 is er onderscheid gemaakt tussen sectoren. We zien we substantiële verschillen tussen bijvoorbeeld de Bouw (+21) en de Overheid (-18). De bouwsector lijkt veranderingen als verdergaande digitalisering en nieuwe productieprocessen makkelijker te kunnen omarmen.
Dat terwijl de overheid worstelt met grote veranderingen als het gaat om energietransitie, gezondheidszorg en het onderwijs. In deze sector valt op dat bijna drie kwart van de respondenten belemmeringen ervaart bij het doorvoeren van veranderingen. De overheid doet het ook slechter dan 2 jaar geleden. We zien dat het vertrouwen in de overheid in de maatschappij afneemt. Uit dit onderzoek blijkt dat het vertrouwen van de medewerkers in de eigen organisatie ook onder druk staat. De overige sectoren bewegen zich tussen deze twee uitersten.
Deze sectoren hebben allen hun eigen verhaal. Zo is de sector Onderwijs van een verandervermogen van -17 in 2016 nu terecht gekomen op +2. Met name door een aanzienlijke verbetering met betrekking tot de veranderruimte.

Het verandervermogen in de Gezondheidszorg is ook toegenomen.
Als we score in termen van een rapportcijfer vertalen en het verandervermogen 0 staat voor een rapportcijfer 5, dan liggen de scores tussen de 4 (Overheid met een score van -18) en een 6 (Bouw +21). Dat betekent dat geen enkele sector scoort een ruime voldoende.

Matig verandervermogen is groot risico
Matig ontwikkeld verandervermogen is een risico voor organisaties die voor grote uitdagingen staan en daarop moeten inspelen om relevant te blijven. Organisaties met een sterk ontwikkeld verandervermogen zijn beter in staat de noodzakelijke veranderingen door te voeren, en zijn ook aantrekkelijker voor potentiële medewerkers .
Met een Net Change Factor© van +4 scoort Nederland – zo blijkt uit het RenM|Matrix onderzoek niet zo goed dus. Dat is opvallend voor een land dat het wereldwijd zo goed doet. Misschien komt het juist omdat we het zo goed doen. Is er misschien minder behoefte aan verandering?
De wereld om ons heen zegt echter iets heel anders. Als we iets zeker weten, dan is dat dat niets zeker is. Investeren in verandervermogen is dan ook zeker geen overbodige luxe.

Krappe arbeidsmarkt
Alle sectoren hebben te maken met een krappe arbeidsmarkt, waardoor de groei wordt afgeremd. Dat vraagt veel van het verandervermogen van organisaties. Enerzijds om efficiënter en effectiever te worden en anderzijds is een organisatie die de kracht van de medewerkers gebruikt aantrekkelijker voor nieuwe aanwas.

Leiderschap het probleem en de oplossing
De rol van leiderschap in het verandervermogen is groot. Het is uiteindelijk de leider, die de noodzaak aangeeft, de koers bepaalt, de kwaliteit bezit om medewerkers te betrekken, de ruimte (vertrouwen) geeft en onnodige belemmeringen weghaalt.
Uit het RenM|Matrix onderzoek blijkt dat daar nog veel is te winnen.
Daarmee is leiderschap een onderdeel van het probleem maar ook van de oplossing.

Vraag het hele rapport op
Het rapport is gratis te downloaden: https://businessfitscan.com/nationaal-onderzoek-verandervermogen/.

Wil je eens praten over hoe je het verandervermogen in jouw organisatie effectiever kunt sturen? Neem dan contact op met Max Cramwinckel.

Extra edities Gezondheidszorg en Financiële Dienstverlening.
Binnen een aantal weken komen twee extra edities uit van het rapport.
Eén heeft betrekking de Gezondheidszorg en de andere op de Financiële Dienstverlening.